CZYTAJ POPRZEDNI WPIS NA BLOGU DOTYCZĄCY TEGO TEMATU: „1. Co z tą transliteracją? Czyli jak prawidłowo zapisać alfabetem łacińskim imiona i nazwiska Ukraińców w tłumaczeniach poświadczonych (potocznie „przysięgłych”) z języka ukraińskiego” oraz „2. Co z tą transliteracją? Czyli jak prawidłowo zapisać alfabetem łacińskim imiona i nazwiska Ukraińców – przepisy prawa ukraińskiego”

A co na to przepisy polskie?

      Jedynym znanym mi aktem przewidującym zasady transliteracji alfabetu ukraińskiego w Polsce jest Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 30 maja 2005 r. w sprawie sposobu transliteracji imion i nazwisk osób należących do mniejszości narodowych i etnicznych zapisanych w alfabecie innym niż alfabet łaciński (Dz. U. Nr 102, poz. 855). Część polskich tłumaczy przysięgłych języka ukraińskiego opiera na nim transliterowanie imion i nazwisk Ukraińców podczas sporządzania tłumaczeń uwierzytelnionych. Jak wynika jednak z nazwy omawianego rozporządzenia, przewiduje ono zasady transliteracji imion i nazwisk osób należących do mniejszości narodowych i etnicznych zapisanych w alfabecie innym niż alfabet łaciński.

      Definicję „mniejszości narodowych i etnicznych” przewiduje art. 2 ust. 1 Ustawy z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym (Dz. U. z 2005 r. Nr 17, poz. 141), z którego wynika, że pod pojęciem mniejszości narodowej rozumie się grupę obywateli polskich, która spełnia łącznie wszystkie wymienione warunki: jest mniej liczebna od pozostałej części ludności Rzeczypospolitej Polskiej; w sposób istotny odróżnia się od pozostałych obywateli językiem, kulturą lub tradycją; dąży do zachowania swojego języka, kultury lub tradycji; ma świadomość własnej historycznej wspólnoty narodowej i jest ukierunkowana na jej wyrażanie i ochronę; jej przodkowie zamieszkiwali obecne terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od co najmniej 100 lat i utożsamia się z narodem zorganizowanym we własnym państwie. Ukraińcy, jako naród, spełniają te wymagania, dlatego zostali wprost wskazani przez ustawę, że należą do uznanej mniejszości narodowej w Polsce. Odrębny Ukrainiec, jako że należy do narodowości uznanej za mniejszość narodową w Polsce, powinien legitymować się jednak obywatelstwem polskim (cyt. „rozumie się grupę „obywateli” polskich”).

      Mając na uwadze wyżej wskazaną definicję, tłumacz przysięgły języka ukraińskiego podczas sporządzania tłumaczenia uwierzytelnionego i transliteracji imion i nazwisk ukraińskich, powinien zastosować dane rozporządzenie wyłącznie w stosunku do Ukraińców posiadających obywatelstwo polskie – bowiem wyłącznie tych osób ono dotyczy. W tym celu każdorazowo tłumacz przysięgły powinien więc ustalić czy osoba wskazana w dokumencie spełnia wskazany warunek. Ponieważ omawiane rozporządzenie, jako jedyny akt prawny w Polsce, reguluje kwestię transliteracji imion i nazwisk, część tłumaczy przysięgłych języka ukraińskiego błędnie uznaje każdego Ukraińca za członka ukraińskiej mniejszości narodowej w Polsce, również tych jeszcze/ już nieposiadających obywatelstwa czy przebywających w Polsce nielegalnie. Z uwagi na częsty brak kontaktu z osobą wskazaną w dokumentach (w szczególności podczas wykonywania tłumaczeń w ramach międzynarodowej pomocy prawnej czy dla biur tłumaczeń), tłumacz przysięgły języka ukraińskiego nie jest w stanie ustalić obywatelstwa danego Ukraińca.

      Skonsultowałam się telefonicznie z MS. Uzyskałam informację, że do czasu rozwiązania tego problemu zaleca się stosowanie wyżej omówionego rozporządzenia. 

      Sami Ukraińcy zamieszkujący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej niejednokrotnie zwracają się do tłumaczy przysięgłych języka ukraińskiego z prośbą o zastosowanie zapisu zgodnego z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 30 maja 2005 r. w sprawie sposobu transliteracji imion i nazwisk osób należących do mniejszości narodowych i etnicznych zapisanych w alfabecie innym niż alfabet łaciński z użyciem znaków diakrytycznych lub nawet o ich spolszczenie (przykładowo zapisanie Wołodymyra jako Włodzimierza). Argumentują to problemem Polaków z wymówieniem imion i nazwisk zapisanych zgodnie z jednym ze sposobów transliteracji stosowanych na Ukrainie (Szewczuk zapisany jako Shevchuk, czytany jest w Polsce jako Shewhuk) i prawidłowym zapisaniem po usłyszeniu nazwiska (usłyszane Szewczuk zapisane jako Szewczuk a nie Shevchuk). Dodatkowo część tłumaczy dokonuje „spolszczenia” imion i nazwisk obywateli Ukrainy (Zasady spolszczenia ukraińskich imion i nazwisk określają polskie słowniki ortograficzne.). Taki zapis bywa wymagany przez niektórych urzędników w Polsce (w szczególności w sprawach o uznanie pochodzenia polskiego lub uzyskanie obywatelstwa polskiego). Spolszczanie imion i nazwisk cudzoziemców nie jest jednak oparte na jakimkolwiek akcie prawnym, przynajmniej ja się nie doszukałam. Jeśli taka podstawa prawna jest znana czytelnikowi niniejszego forum –   proszę o wskazanie w celu uzupełnienia informacji. 

CZYTAJ KOLEJNY WPIS NA BLOGU DOTYCZĄCY TEGO TEMATU: „4. Co z tą transliteracją? Czyli jak prawidłowo zapisać alfabetem łacińskim imiona i nazwiska Ukraińców – standardy międzynarodowe”

W naszej działalności tłumaczeniowej opieramy się (z uwzględnieniem przepisów wyżej omówionych aktów prawnych), regulaminem wewnętrznym „O transliteracji imion, nazwisk i nazw własnych, zapisanych alfabetem innym niż łaciński ” opracowanym przez mnie (po kilku latach przygotowań) w bieżącym roku. Obecnie znajdujemy się w procesie wdrażania tego regulaminu w UKRAINNICE. Funkcjonuje sprawnie, ujednolica dokumenty sporządzane przez różnych tłumaczy w naszej firmie oraz uwzględnia uzasadnione zalecenia urzędników oraz interesy samego cudzoziemca. Wszelkie pytania proszę kierować na maila: tlumacz@ukrainnika.pl z dopiskiem „transliteracja”.

.

.

Nasi Klienci znaleźli nas, szukając m.in.:

• alfabet aciski
• sownik ukraicw